W naszej szkole prowadzone są zajęcia programem językowym Makaton. Gdy dziecko nie mówi to nie znaczy ,że nie ma nic do powiedzenia. Koncepcja metody zakłada wykorzystanie gestów, symboli i mowy tak, by osoby mające problemy z komunikacją werbalną miały dostęp do wszystkich możliwości komunikacyjnych.
Gesty Makaton są formą wspomagającą słowne porozumienie się. To wzmocnienie komunikatu przekazywanego dziecku lub przez dziecko. Gestom zawsze towarzyszy poprawna, gramatyczna mowa.
Znaki Makaton – poprzez wskazanie symbolu uczeń wyraża swoje potrzeby i zainteresowania.
Program komunikacji alternatywnej Makaton daje szansę na porozumienie z uczniem, który wcześniej nie potrafił w zrozumiały sposób sygnalizować swojego stanu. Pozwala na wniknięcie i daje narzędzia do zrozumienia dziecka w jego wewnętrznym świecie.
Zakłócenia rozwoju umysłowego dzieci wpływają na dezorganizację procesu porozumiewania się. Dzieci, które nie potrafią mówić lub ich mowa jest zamazana, szczególnie niepełnosprawne intelektualnie w takich sytuacjach uciekają się do innych form przekazu jak: krzyk, płacz, autoagresja, izolowanie się. Często zachowania tego typu są wołaniem dziecka o pomoc w zrozumieniu otaczającego go świata, próbą zakomunikowania własnych potrzeb.
Jedną z propozycji pomocy (pośród metod AAC – wspomagające i alternatywne sposoby porozumiewania się) jest Program Językowy Makaton – system gestów i symboli graficznych, które mogą być stosowane łącznie lub oddzielnie w zależności od potrzeb i możliwości użytkownika.
Makaton wykorzystuje to, co dziecko już zna – proste gesty i rysunki graficzne. Gesty są formami wspomagającymi słowne porozumiewanie się (są stosowane symultanicznie z mową), służą jako dodatkowy środek, który wzmacnia przekazywany dziecku lub przez dziecko komunikat. Gestom zawsze towarzyszy poprawna, gramatyczna mowa. W Makatonie oprócz znaków manualnych wykorzystywane są również symbole graficzne, z których korzystają osoby, które nie są w stanie wykonać gestu, wskazują wówczas na symbol i w ten sposób sygnalizują swoje potrzeby i zainteresowania.
Wybór formy gestu lub symbolu zależy od indywidualnych potrzeb i umiejętności osoby korzystającej z metody. Gesty i symbole nie są alternatywami wzajemnie wykluczającymi się, mogą być stosowane łącznie lub rozdzielnie lub też mogą być łączone z innymi systemami AAC. Znaki Makatonu są formami, z których można w odpowiednim momencie zrezygnować, kiedy dziecko/dorosły opanuje mowę w stopniu umożliwiającym zrozumiałe porozumiewanie się.
W Makatonie każde pojęcie ma swój odpowiedni gest (znak manualny). Na Program (zakres podstawowy) składa się około 450 znaków podstawowych i około 7000 znaków uzupełniających, dodatkowych. Gestom podobnie, jak symbolom towarzyszy zawsze poprawna mowa. Gesty Makatonu ze względu na swoje główne przeznaczenie są proste w motorycznym wykonaniu czytelne i ikoniczne.
Gesty Makatonu są formami alternatywnymi- gdy mowa nie występuje w ogóle lub wspomagającymi mowę- gdy mowa występuje, lecz jest zakłócona. Gesty i mowa uczone są równocześnie w tym samym momencie.
W Makatonie każde pojęcie ma także swój odpowiedni symbol- znak graficzny. Na Program (zakres podstawowy) składa się około 450 symboli podstawowych i około 7000 symboli uzupełniających, dodatkowych. Symbolom podobnie, jak gestom towarzyszy zawsze poprawna mowa.
Znaki graficzne Makatonu są czarno-białymi (czarna figura, białe tło) rysunkami liniowymi, pokrywającymi znaczenie pojęć, które przedstawiają. Odznaczają się przejrzystością i prostotą, co pozwala nawet na ich ręczne rysowanie.
Symbole i gesty obejmują zakres: najpilniejsze potrzeby, nawiązywanie interakcji, dom, znajomi, przedmioty, żywność, wydarzenia, czynności, świat zewnętrzny, zwierzęta, owoce, pojazdy, działanie, cechy, miejscowniki, zaimki, szkoła, praca, przedmioty, ludzie, wydarzenia, czynności, zaimki, położenie przestrzenne.
Adresatami programu są dzieci w wieku szkolnym niepełnosprawne umysłowo, mające problemy z komunikowaniem się lub nie potrafiące mówić w ogóle.
Makaton jest Programem Językowym, czyli uporządkowanym spójnym systemem znaków z określonymi regułami użycia.
W Polsce stosowana jest tylko polska wersja (na nowo utworzona przez dr B. B. Kaczmarek) gestów i symboli systemu Makaton.
